در بیشتر صنایع، از صنایع غذایی و لبنی گرفته تا بسته بندی، کشاورزی، استخر ها و خطوط فرآوری شیمیایی، انتخاب یک ماده ضد عفونی کننده استاندارد نقش مهمی در کیفیت محصول نهایی و کاهش هزینه های نگهداری دارد. پرکلرین (هیپوکلریت کلسیم) و آب ژاول (وایتکس غلیظ) دو ماده پر مصرف در فرآیند ضدعفونی صنعتی هستند که هر کدام ویژگی ها، مزایا و محدودیت های خاص خود را دارند. آگاهی از تفاوت های عملکردی این دو ماده، نه تنها باعث بهبود بهره وری خطوط تولید می شود، بلکه مصرف مواد شیمیایی را هم بهینه می کند.
برای مدیریت دقیق هزینه، انتخاب محصول مناسب و تضمین تامین پایدار مواد شیمیایی، می توانید از خدمات مشاوره و تامین مستقیم استفاده کنید. دلکو صنعت امکان تامین عمده پرکلرین و آب ژاول با کیفیت صنعتی و قیمت رقابتی را فراهم کرده و مشاوره تخصصی برای صنایع مختلف ارائه می دهد.

 نقش مواد ضدعفونی کننده (آب ژاول، پرکلرین) در صنایع

در سیستم های صنعتی، ضدعفونی و شستشو بیشتر در چند مرحله انجام می شود: شستشوی اولیه، حذف آلودگی های آلی، گند زدایی و پایش سطح. انتخاب ماده مناسب، تاثیر مستقیمی بر کاهش بار میکروبی، جلوگیری از آلودگی ثانویه و افزایش عمر تجهیزات دارد. پرکلرین (هیپوکلریت کلسیم) و آب ژاول (وایتکس غلیظ) به دلیل قدرت گند زدایی بالا و قیمت اقتصادی، گزینه های اصلی صنایع مختلف هستند.

 معرفی پرکلرین (perchlorine)

پرکلرین با نام علمی Calcium Hypochlorite یکی از پایدار ترین ترکیبات کلردار برای گند زدایی صنعتی است و معمولاً در درصد های 65% تا 70% موجود می شود.

پرکلرین (هیپوکلریت کلسیم) یکی از موثر ترین و پایدار ترین ترکیبات کلردار برای گند زدایی در محیط های صنعتی، استخر ها، مراکز بهداشتی و خطوط فرآوری غذایی است. این ترکیب به صورت پودر یا گرانول سفید رنگ عرضه می شود و به دلیل داشتن کلر فعال بالا معمولاً بین 65 تا 70 درصد قدرت ضدعفونی بسیار بیشتری نسبت به بسیاری از مواد مشابه دارد. همین ویژگی باعث شده پرکلرین یکی از پر طرفدار ترین مواد برای تصفیه آب و نابودی میکروارگانیسم های مقاوم باشد.

از نظر عملکرد، پرکلرین (هیپوکلریت کلسیم) با آزاد سازی کلر در محیط، هر نوع باکتری، ویروس، قارچ و اسپور های مقاوم را در مدت زمان کمی از بین می برد. استفاده از آن به خصوص در شرایطی که آلودگی میکروبی بالا است یا نیاز به ضد عفونی عمیق وجود دارد، توصیه می شود. پایداری بالای این ماده باعث می شود در محیط های گرم یا در حمل و نقل طولانی مدت عملکرد خود را حفظ کند؛ موضوعی که برای صنایع بزرگ بسیار اهمیت دارد.

پرکلرین (هیپوکلریت کلسیم) علاوه بر کاربرد در استخر ها و تصفیه خانه ها، در خطوط بسته بندی مواد غذایی، محیط های کشاورزی، سرد خانه ها، سالن های فرآوری و حتی ضدعفونی سطوح صنعتی به کار می رود. مقدار مصرف آن نسبت به محلول های مشابه کمتر است و با هزینه ای اقتصادی، قدرت گندزدایی بالایی دارد.

این ماده بسیار کاربردی است، اما باید از تماس آن با اسید ها و رطوبت جلوگیری شود، واکنش آن می تواند گاز های خطرناک تولید کند. به همین دلیل، استفاده از تجهیزات ایمنی هنگام مصرف مهم است.

ویژگی مهم پرکلرین (Calcium Hypochlorite)

• ماندگاری بالا و قابل استفاده در محیط های گرم
• مناسب برای استخر ها، خطوط بسته بندی و صنایع غذایی
• موثر بر باکتری ها، ویروس ها و اسپور های مقاوم
• قدرت کلرزنی بسیار بالاتر نسبت به آب ژاول در مقدار مصرف کمتر
• حمل و نقل آسان تر به دلیل حالت جامد

 به همین دلیل، پرکلرین در فرایند هایی که نیازمند کلر فعال بالا هستند، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

 معرفی آب ژاول (bleach)

آب ژاول (NaOCl) یکی از پر کاربرد ترین مواد ضدعفونی و سفید کننده در صنایع غذایی، بهداشتی، دامداری ها، کارگاه ها و خطوط شستشو است. این محلول که بر پایه سدیم هیپوکلریت تولید می شود، معمولاً با غلظت ۱۰ تا ۱۵ درصد عرضه شده و به دلیل محلول پذیری سریع و قدرت گند زدایی مناسب، گزینه ای اقتصادی و کارآمد برای بسیاری از کاربرد های صنعتی محسوب می شود.

آب ژاول به ویژه در سیستم های CIP، شستشوی سطوح فلزی، کف سالن ها و تجهیزات فرآوری به دلیل کاربری ساده و قابلیت پاشش یا تزریق مستقیم، عملکرد خوبی دارد. این ماده با نفوذ سریع در آلودگی های آلی و نابودی باکتری ها، قارچ ها و ویروس ها، محیطی ایمن و بهداشتی ایجاد می کند.

به دلیل تجزیه پذیری سریع در برابر نور و حرارت، توصیه می شود آب ژاول (وایتکس غلیظ) در ظروف مات و محیط خنک نگهداری شود تا کیفیت و قدرت ضدعفونی آن حفظ شود.

آب ژاول (وایتکس غلیظ) ماده ای مایع بر پایه سدیم هیپوکلریت است که معمولاً در بازه 10% تا 15% عرضه می شود.

ویژگی اصلی آب ژاول (NaOCl):

• قیمت اقتصادی تر نسبت به پرکلرین
• مناسب برای شستشوی سطوح فلزی، کف سالن ها و دستگاه ها
• مناسب برای ضدعفونی عمومی در صنایع غذایی، دامداری ها و کارگاه ها
• محلول پذیری بسیار سریع
• مناسب برای سیستم های CIP به دلیل حالت مایع

با اینکه کلر فعال آب ژاول پایین تر است، اما در سیستم های شستشوی جریان دار و حجیم بسیار کاربردی و مقرون به صرفه است.

 تفاوت شیمیایی و عملکردی بین آب ژاول و پرکلرین

• کلر فعال: در پرکلرین بین 65 تا 70 درصد است، در آب ژاول بین 10 تا 15 درصد.
• پایداری: پرکلرین پایدار تر و ماندگار تر است؛ آب ژاول در برابر نور و گرما سریع تر تجزیه می شود.
• میزان مصرف: برای دستیابی به یک سطح مشخص از گند زدایی، مصرف آب ژاول چند برابر پرکلرین است.
• کاربرد ها: پرکلرین در محیط هایی که آلودگی میکروبی شدید است مناسب تر است؛ آب ژاول برای ضدعفونی عمومی بهترین گزینه است.
• خطرات: آب ژاول بخار بیشتری تولید می کند؛ پرکلرین در واکنش با رطوبت قادر به تولید گاز کلر است.

 مقایسه اثربخشی آب ژاول و پرکلرین برعوامل میکروبی :

 تاثیر پرکلرین (perchlorine) برعوامل میکروبی

• قدرت بالا برای نابودی انواع باکتری و ویروس
• تأثیر عالی بر اسپور ها و باکتری های مقاوم
• مناسب برای آب های آلوده، خطوط فرآوری، تانکر ها و سطوح حساس

 تاثیر آب ژاول (bleach) برعوامل میکروبی

• ضدعفونی سریع، اما اثر آن کوتاه مدت تر است
• عملکرد مناسب در سطوح عمومی
• مناسب برای سطوح روزانه، شستشوی سالن و تجهیزات

 جدول مقایسه ای پرکلرین (هیپوکلریت کلسیم) و آب ژاول (وایتکس غلیظ)

 کدام ماده (آب ژاول، پرکلرین) برای صنایع مختلف مناسب تر است؟

انتخاب بین پرکلرین و آب ژاول کاملاً وابسته به نوع صنعت است:

• استخرها و تصفیه آب: پرکلرین بهترین گزینه به دلیل کلر پایدار
• کارخانه های لبنی، پروتئینی، نوشیدنی: بسته به مرحله؛ پرکلرین برای گندزدایی نهایی، آب ژاول برای شستشوی اولیه و CIP
• کارگاه ها و سوله ها: آب ژاول به دلیل هزینه کمتر
• بسته بندی و صنایع نوشیدنی: پرکلرین برای ضدعفونی تجهیزات حساس
• دامداری ها و مرغداری ها: ترکیب استفاده از هر دو بسته به سطح آلودگی

 ایمنی، نگهداری و حمل و نقل پرکلرین (هیپوکلریت کلسیم) وآب ژاول

نکات ایمنی پرکلرین (هیپوکلریت کلسیم)

• دور از رطوبت و گرما نگهداری شود
• تماس آن با اسید ها خطرناک است
• نیازمند تجهیزات ایمنی هنگام مصرف

نکات ایمنی آب ژاول (وایتکس غلیظ)

• در ظروف مات و دور از نور نگهداری شود
• در دمای بالاتر از 25 درجه تجزیه می شود
• هنگام اختلاط با مواد شیمیایی دیگر بخارهای سمی تولید می کند

پرکلرین (هیپوکلریت کلسیم) برای محیط های حساس و نیازمند گند زدایی قوی مناسب است، در حالی که آب ژاول (وایتکس غلیظ) برای عملیات شستشوی گسترده و روزانه صرفه اقتصادی بیشتری دارد. انتخاب بین این دو ماده باید بر اساس سطح آلودگی، نوع تجهیزات، شرایط محیطی و بودجه انجام شود.